Thuỳ dịch

Việc tìm vị trí phù hợp để đặt máy quay cho một cảnh là một nhiệm vụ khó khăn: Về cơ bản thì không có luật lệ, không có quy tắc nào cho bạn dựa vào cả. Tuy vậy, tôi nhận thấy một điều là nếu tôi không biết phải đặt máy quay ở đâu, thường thì nó có nghĩa là đang có vấn đề ở đâu đó: cảnh này không tốt, blocking diễn viên không tốt, thoại không phù hợp… Nó giống như một loại chuông báo động, một cơ chế cảnh báo. Không có bất kỳ quy tắc cứng nhắc nào để bạn dựa vào trong việc quyết định khi nào thì di chuyển máy quay và di chuyển nó như thế nào. Nó là một quyết định mang tính bản năng, giống như cách người hoạ sĩ quyết định dùng màu xanh thay vì màu đỏ vậy. Nhưng dù sao đi nữa, bạn cũng phải hỏi bản thân mình rằng tại sao lại làm như vậy.

Khi nhìn thấy chuyển động máy quay trong các bộ phim đương đại, tôi thường nghĩ đến câu nói của Cocteau: “Tại sao lại phải dolly theo con ngựa khi nó đang chạy, vì nó làm cho người ta có cảm giác con ngựa đang đứng yên?” Tôi có cảm giác rằng phần lớn các đạo diễn ngày nay chuyển động máy quay vì họ thấy người ta làm vậy trong những bộ phim khác. 

Đây là điều mà theo một cách nào đó thì tôi đã tự làm được ở một mức độ nhất định. Nhưng tôi làm một cách hoàn toàn có ý thức và có mục đích rõ ràng: Tôi sao chép cú dolly của Douglas Sirk giống như cách một người hoạ sĩ trẻ sao chép các tác phẩm của một bậc thầy, để luyện tập. Nhưng ngày nay, có vẻ như các đạo diễn trẻ dùng chuyển động máy quay để làm cho phim của họ trông “điện ảnh” hơn. Có vẻ như họ không chắc chắn lắm về lý do tại sao họ căn khung như thế này hay chuyển động máy quay như thế kia – và họ có vẻ cũng không quan tâm đến điều đó cho lắm. 

Theo nhiều cách, nó làm tôi nhớ đến một số vở opera nhất định, nơi người ta dùng các hiệu ứng không phải vì nó giúp họ kể chuyện hay hơn mà là để làm phân tâm khán giả vì bản thân câu chuyện quá nhàm chán.

Max Ophuls có lẽ là người đã tạo ra một số những chuyển động máy quay đẹp nhất. Chúng dài, không cut, vừa bản năng mà vừa có tính toán kỹ càng, được kiểm soát cực kỳ chặt chẽ. Orson Welles cũng đã thực hiện rất nhiều cú máy đẹp. Tất nhiên là các cú máy ấn tượng của ông đã được tạo ra nhờ kỹ thuật điêu luyện, nhưng điện ảnh còn là vấn đề về tài nghệ. Tôi cũng muốn làm được như vậy. Ví dụ như trong New Wave (Nouvelle vague), tôi nâng đường dolly lên ngang với chiều cao của mấy cái cây. Tuy vậy, trong bộ phim vừa rồi, tôi không hề dùng bất cứ chuyển động máy quay nào. Có lẽ là tại vì khi tôi thấy tất cả những người khác dùng chuyển động máy quay một cách vô tội vạ và không chủ đích, tôi thấy có một nhu cầu nhất định trong việc hạn chế dùng đến nó.