Thuỳ biên dịch
Bản dịch được hỗ trợ và cố vấn từ Dương UK
(Dương Anh Quốc)

Disclaimer:

  • Bài viết này được dịch từ Setiquette của The International Cinematographers Guild IATSE Local 600
  • Các vấn đề được nêu trong bài này chưa được bất cứ cơ quan, ban ngành hay tổ chức nào ở Việt Nam công nhận và không mang tính bắt buộc.
  • Người dịch thực hiện dịch bài này không vì bất cứ mục đích nào khác ngoài việc mang đến cho người đọc một tài liệu tham khảo về định nghĩa, nhiệm vụ và phân công công việc của một người DoP điển hình trong ngành công nghiệp điện ảnh Hoa Kỳ (bao gồm việc sản xuất nội dung video, phim và các thể loại hình ảnh chuyển động khác). Từ đó giúp những người đọc có mong muốn phát triển bản thân trở thành DoP có được một điểm tham chiếu để định hướng việc học tập, rèn luyện, trau dồi kỹ năng, hiểu rõ hơn bản chất nghề nghiệp của người DoP để có thể làm việc hiệu quả hơn và chính xác hơn (các vị trí khác, sẽ được đề cập sau trong các bài viết tới).
  • Một số thuật ngữ có thể chưa được diễn giải một cách chính xác bởi sự không tương đồng giữa ngôn ngữ gốc và ngôn ngữ đích, cũng bởi vì một số thuật ngữ chưa được việt hoá đầy đủ hoặc bởi hiểu biết hạn chế về tiếng Việt của người dịch. Mong người đọc nếu có thể góp ý thì hãy góp ý. Còn nếu chưa tìm được phương án diễn giải bằng tiếng Việt tốt hơn thì xin vui lòng bỏ qua và đặt niềm tin vào sự tiến bộ của người dịch trong tương lai.
  • Xin được nhấn mạnh một lần nữa là Producer không thể và không có quyền sử dụng nội dung bài viết này để yêu cầu DoP làm bất cứ điều gì, mọi thỏa thuận về scope of work hay phân công công việc đều phải được thỏa thuận, thống nhất từ trước và chỉ rõ trong hợp đồng lao động. Bài viết này chỉ có vai trò như một tài liệu tham khảo đối với người đang muốn tìm hiểu về vị trí DoP để có phương pháp học tập, rèn luyện và trau dồi các skill set phù hợp cho công việc. Đối với các DoP đang làm nghề, tài liệu này cũng có thể đóng vai trò như một tài liệu tham khảo để mọi người xây dựng một quy trình làm việc cá nhân sao cho hiệu quả và mang tính hoàn thiện.
  • Hoan hỉ.

(Như đã nêu trong Hollywood Basic Agreement)

(Hollywood Basic Agreement là một văn bản thoả thuận giữa The International Cinematographers Guild IATSE Local 600, đơn vị có thể được coi là nghiệp đoàn lao động của DoP và các nhân sự trong tổ máy tại khu vực Mỹ và Canada, với các đại diện của Hollywood về vấn đề việc làm, tiền lương và phúc lợi cho các thành viên của IATSE Local 600. Hiện nay IATSE Local 600 và các đại diện của Hollywood đang tiến hành thảo luận, bổ sung và đi tới ký kết một bản thoả thuận mới trong tháng 6 này, nội dung của bài viết này vẫn dựa trên bản thoả thuận cũ và chưa được cập nhật)

Director of Photography (tiếng Việt còn gọi là Đạo diễn Hình ảnh, viết tắt là DoP hay DP) là người chịu trách nhiệm chính về quá trình tạo ra hình ảnh cho phim hoặc video, bao gồm việc giám sát đội ngũ kỹ thuật, xử lý quá trình tạo ra hình ảnh, các cảnh quay dưới nước, các cảnh quay trên không, xử lý plate (cho VFX), quay cảnh insert (cảnh chen) và các cảnh cần thiết khác cho VFX.

Mọi DoP có trách nhiệm thực hiện công việc của mình một cách nhanh chóng trong khả năng tối đa của mình và hoàn thành công việc đúng thời hạn, đảm bảo tính nghệ thuật cũng như tính hiệu quả của sản phẩm được làm ra, đồng thời cố gắng duy trì các các giá trị truyền thống tốt đẹp nhất của ngành. Các DoP phải luôn ghi nhớ rằng mọi nỗ lực của họ đều phải nhằm hướng đến việc hoàn thành trách nhiệm tối thượng trong việc biến những khoản chi lớn mà nhà sản xuất đã bỏ ra thành tác phẩm hữu hình và mang giá trị nghệ thuật. DoP phải luôn thực hiện công việc của mình một cách hiệu quả, nhanh chóng và xuất sắc nhất có thể, tìm cách nâng cao tính hiệu quả của toàn bộ nhóm do họ phụ trách.

Bất cứ khi nào nhà sản xuất yêu cầu, DoP phải sẵn sàng giúp đỡ và tư vấn cho nhà sản xuất, tham dự các hội nghị/cuộc họp có liên quan đến câu chuyện, đưa ra các kiến nghị và đề xuất liên quan đến việc thiết kế và lựa chọn bối cảnh, phục trang và địa điểm, cũng như hỗ trợ chung trong việc đơn giản hoá quy trình sản xuất, nâng cao giá trị sản xuất và hiệu quả kinh tế.

Vai trò, trách nhiệm và các phẩm chất cá nhân mà một DoP cần có

DoP là vị trí nằm ở điểm giao thoa tự nhiên của hai luồng hoạt động chính trong quá trình sản xuất phim – nơi trí tưởng tượng gặp gỡ thực tế. Họ làm việc trong một môi trường đòi hỏi luôn phải giải quyết các vấn đề mới liên tục được đặt ra, đòi hỏi họ vừa phải có tầm nhìn nghệ thuật vừa phải có sự tháo vát về mặt kỹ thuật. Điều quan trọng là người DoP phải có đủ thông tin và góp mặt nhiều nhất có thể vào tất cả các giai đoạn của quá trình làm phim/video, họ phải làm việc chặt chẽ với Đạo diễn để thành toàn các chủ đích của Đạo diễn cũng như của các nhà đầu tư, những người mong đợi giá trị tốt từ các cá nhân mà họ đã giao phó cho việc làm phim/video.

Yêu cầu cơ bản đối với DoP là họ phải có khả năng dung hòa giữa hai thế lực thường xuyên xung đột với nhau là nghệ thuật và kỹ thuật, mà vẫn duy trì tốt mối quan hệ làm việc với các cá nhân khác trong đoàn phim, những người mà tư tưởng và ý đồ của họ cần được DoP tôn trọng. Tuy vậy, ý đồ của DoP cũng phải đóng vai trò chủ chốt và có đóng góp đáng kể trong việc tạo ra những hình ảnh tốt và phù hợp cho phim/video. Việc của DoP là lên kế hoạch quay, chiếu sáng và thực hiện cảnh quay, vậy nên họ phải phát triển cảm quan hình ảnh một cách đầy đủ và có hiểu biết sâu sắc về cơ sở kỹ thuật được dùng trong phim/video đó. DoP vừa là một nghệ sĩ, vừa là một người làm kỹ thuật. Nhưng đối với loại nghề nghiệp đòi hỏi tính cộng tác cao này, việc chỉ thực hiện công việc theo ý mình không thôi thì là chưa đủ… Công việc của người DoP phải được kết hợp một cách liền mạch với công việc của các nghệ sĩ và nghệ nhân khác trong đoàn để tạo ra kết quả mong muốn.

DoP phải có kiến thức sâu rộng về kỹ thuật dàn dựng. Các kiến thức về kỹ thuật quay phim của DoP kết hợp với mong muốn của đạo diễn, DoP và Đạo diễn có thể làm việc theo nhóm để đạt hiệu quả và hiệu suất cao nhất trong việc dàn dựng các cảnh quay. Trách nhiệm của người Đạo diễn và người DoP đôi khi sẽ hơi chồng chéo với nhau, nhưng nói chung thì trách nhiệm của DoP là duy trì tốc độ và nhịp độ của quá trình quay và hỗ trợ đạo diễn kiểm soát diễn biến của quá trình quay. Bởi vì trách nhiệm chồng chéo cho nên chắc chắn sẽ có những khác biệt nhất định về mặt quan điểm, nhưng điều này không có nghĩa là cần phải có sự bất đồng. DoP phải luôn hỗ trợ đạo diễn và ưu tiên sản phẩm, phải luôn nhớ rằng tất cả mọi người làm việc chung với nhau vì cùng một mục tiêu – kể câu chuyện phim/video một cách tốt nhất có thể.

Tất cả những điều trên chỉ ra một thực tế là có rất nhiều thứ mang tính cá nhân cũng sẽ tham gia vào quá trình làm phim/video. DoP phải có mối quan hệ thân thiện không chỉ với Đạo diễn, Diễn viên và Nhà sản xuất mà quan trọng không kém còn là mối quan hệ với những thành viên của tổ máy (Cam op, AC, Photographer…), vốn là những người hỗ trợ trực tiếp cho DoP trên set, ngoài ra còn có Gaffer, Key Grip, Grip, Electrician cùng thành viên của các tổ đội khác trong đoàn. Nếu tất cả mọi người đều tôn trọng tài năng và trách nhiệm của nhau trong công việc, thì công việc sẽ được hoàn thành trong thời gian ngắn nhất với chất lượng tốt nhất có thể. DoP là người thiết lập tinh thần chung và thái độ làm việc cho tất cả các thành viên trong nhóm và chịu trách nhiệm trực tiếp về khả năng hoạt động hiệu quả của các nhóm nằm dưới sự quản lý và chỉ đạo kỹ thuật của mình.

An toàn

Với tư cách là người đứng đầu tổ máy, DoP không chỉ chịu trách nhiệm về quá trình tạo ra hình ảnh cho phim/video, mà còn chịu trách nhiệm về sức khoẻ và an toàn lao động của các thành viên trong nhóm cũng như những người có liên quan. Họ, và đôi khi chỉ có họ, đóng vai trò là bức tường thành hoặc ngọn hải đăng duy nhất cho thấy sự tỉnh táo giữa các áp lực trong quá trình sản xuất và sự an toàn của các thành viên trong nhóm. Trong môi trường làm phim/video phức tạp và nguy hiểm, đây là trách nhiệm hàng đầu. DoP không bao giờ được phép hy sinh sự an toàn của bất kỳ ai trong nhóm cho tốc độ, vấn đề kinh phí hay nhu cầu thể hiện bản thân của mình; thậm chí phải trả giá bằng công việc hay danh tiếng. KHÔNG CÓ BẤT CỨ THỨ GÌ XỨNG ĐÁNG ĐÁNH ĐỔI BẰNG CÁI CHẾT HOẶC THƯƠNG TẬT CỦA BẤT KỲ AI.

Ngoại giao

Bên cạnh khía cạnh kỹ thuật thiết yếu của công việc, DoP còn phải đóng vai trò của nhà ngoại giao với khả năng ăn nói khéo léo và tài thuyết phục. Họ thường được yêu cầu giải thích quan điểm về những vấn đề vi tế và khó nắm bắt nhất trong các cảnh quay, liên quan đến tính nghệ thuật, tính an toàn hoặc tính hiệu quả, và phải tự tin rằng những lập luận của họ cuối cùng sẽ được chứng minh là đúng. Cũng như mọi thứ khác trong ngành này, kỹ năng bán hàng đóng một vai trò quan trọng. Tài năng cần được bán. DoP phải liên tục (nhưng tinh tế) bán mình và các khả năng của mình cho các nhà sản xuất, các ngôi sao và các đạo diễn. Nhưng họ cũng phải có tài năng thực sự cùng các kỹ năng kỹ thuật để đảm bảo cho giá trị mà mình có thể cung cấp.

Các chi tiết cụ thể

DoP phải hoàn toàn quen thuộc và có khả năng thực hiện cũng như giám sát việc setup ánh sáng trong cả môi trường studio lẫn bối cảnh ở ngoài, xác định vị trí và chuyển động máy, bố cục khung hình và sử dụng bất cứ chất liệu quang học hay phim nào. Họ phải biết cách tạo ra các cảnh quay thuyết phục, đáng tin cậy và mang tính nghệ thuật dưới bất kỳ mọi điều kiện, mọi khu vực khí hậu, mọi độ cao, mọi địa hình, ở biển, trên không trung, dưới nước, trên mặt đất… Họ phải có khả năng sử dụng và đọc các số liệu trên máy đo sáng, biết chọn ống kính, quyết định việc sử dụng filter. Họ phải có khả năng kêu gọi sự chú ý, giải quyết tất cả và bất kỳ vấn đề nào có liên quan đến hình ảnh và quá trình tạo ra hình ảnh, bao gồm các vấn đề liên quan đến bối cảnh, thiết kế, phục trang, làm tóc, trang điểm, đạo cụ, các quy trình trung gian và việc quay/chụp, khớp hành động và trục. Họ phải hiểu về camera, các thiết bị quang học, ánh sáng, bố cục, dựng phim, VFX, comp, dàn dựng, diễn xuất, công nghệ… cũng như biết cách duy trì thái độ dễ chịu và tích cực.

Đối với thiết bị, DoP cần có khả năng sử dụng bất cứ thứ gì từ máy quay handheld nhỏ đến các hệ thống camera lớn với màn hình rộng gắn trên cẩu máy của xe tải lớn. Họ có thể dùng nguồn sáng từ các tấm phản quang nhỏ, hoặc dùng đèn nhỏ chạy pin hoặc điện nhà, hoặc đèn lớn dùng nguồn máy phát điện…

Điều phối toàn bộ quá trình

Vì công việc của một DoP có tầm ảnh hưởng sâu rộng, đòi hỏi kiến thức không chỉ về ánh sáng và camera mà còn cả về toàn bộ quá trình thực hiện một bộ phim, tốt nhất là sản xuất nên làm việc với DoP ngay từ trong giai đoạn đầu của quá trình làm phim để lên kế hoạch cho rõ ràng. Lời khuyên từ DoP có ảnh hưởng đáng kể đến ngân sách cũng như khả năng sản xuất thực tế.

Khi quá trình quay diễn ra, DoP là người đưa ra hướng dẫn cho tổ máy, tổ ánh sáng tổ grip và một số tổ đội khác. DoP cần đóng vai trò là chất xúc tác giúp quá trình quay diễn ra suôn sẻ, liên lạc và kết nối tất cả các thành viên và các nhóm trong quá trình quay. Họ phải đại diện cho nỗ lực của bản thân và của các thành viên trong đoàn bao gồm 15 đến 20 bộ phận khác nhau, vào khoảng 50 đến 100 người hoặc hơn.

Sau đó họ phải đưa ra các hướng dẫn cho các đơn vị hậu kỳ, bao gồm các phòng lab xử lý các vấn đề như tráng phim, in phim, cân màu… Sau khi có bản hoàn thiện của mỗi cảnh quay (đã qua in tráng và và cân màu), phim mới được chuyển tiếp qua cho người dựng.

(Toàn bộ định nghĩa, nhiệm vụ và phân công công việc của DoP trong Setiquette đều dựa vào quy trình quay phim nhựa, vốn là quy trình chuẩn để từ đó tham chiếu qua quy trình quay bằng máy kỹ thuật số. Khi quay bằng máy kỹ thuật số, quy trình tương đương của phần này là làm việc với DIT (Digital Image Technician) và đưa ra hướng dẫn trong việc sao lưu và bảo vệ dữ liệu, transcode, tạo proxy, áp LUT nếu cần…)

Danh sách các nhiệm vụ kỹ thuật

  • Duy trì chất lượng hình ảnh của phim/video ở mức tối ưu;
  • Chọn máy quay và các phụ kiện cũng như thiết bị liên quan cần dùng cho quá trình quay;
  • Chọn loại phim phù hợp (nếu quay phim nhựa)/chọn codec và file format (nếu quay bằng máy số);
  • Xác định và/hoặc phê duyệt chủng loại và chất lượng của các thiết bị ánh sáng và grip cần dùng;
  • Kiểm tra và/hoặc thử phim, máy quay và lens, bối cảnh, phục trang, diễn viên, làm tóc, trang điểm, đạo cụ, thiết kế và các quy trình con phục vụ cho mục đích quay phim/video;
  • Giám sát các tổ đội (bao gồm first và second unit và team chụp);
  • Đảm bảo có đầy đủ nhân sự cho tổ máy;
  • Làm việc với đạo diễn trong việc sắp xếp và kết hợp giữa hành động, dàn cảnh, góc máy và chuyển động máy trong các cảnh quay (đảm bảo tính liên tục về mặt hình ảnh của kịch bản);
  • Cùng đạo diễn xác định vị trí đặt máy, góc máy và chuyển động;
  • Giám sát ánh sáng trong toàn bộ production;
  • Xác định mức phơi sáng;
  • Chọn ống kính dùng cho mỗi take;
  • Xác định bố cục mà cam-op cần phải ưu tiên trong mỗi take;
  • Xem lại toàn bộ các cảnh quay trong ngày để kiểm soát chất lượng và giám sát việc điều chỉnh thời gian quang hoá màu (color timing trong xử lý phim nhựa) để đảm bảo màu phim chính xác (quy trình khi sử dụng máy quay kỹ thuật số trong một số phim lớn ở Hollywood sẽ là debayer file raw, vâng – họ debayer file raw để phát triển và kiểm soát màu sắc hình ảnh kỹ thuật số y như họ phát triển phim vậy, tuy nhiên hầu hết quy trình sử dụng máy quay kỹ thuật số thông thương sẽ đơn giản hơn một chút vì không cần phải xử lý phim nhựa nữa hay debayer file raw. Thông thường footage từ máy quay kỹ thuật số, sau khi đã quyết định codec và file format rồi thì sẽ ổn định và đồng nhất. Nên việc của DoP lúc này chỉ là xem lại footage với LUT (nếu có) để đảm bảo các footage của mình đang được xử lý đúng cách để có được kết quả như mong muốn sau khi chỉnh màu);
  • Giám sát quá trình chuyển hình ảnh từ phim sang băng (quy trình transcode/tạo proxy nếu quay bằng máy kỹ thuật số).

Tóm tắt

Cinematographer hay DoP phải có ba tố chất chính: họ phải là nghệ sĩ, họ phải là người thợ lành nghề và họ phải là tướng quân, bởi vì khi quay phim, cùng với đạo diễn, trách nhiệm của họ là giám sát và phối hợp một đội quân bao gồm các nghệ sĩ, các nghệ nhân và kỹ thuật viên, chỉ huy phần kỹ thuật quay phim/video một cách hiệu quả.

Trách nhiệm của DoP

(theo American Society of Cinematographers)

TRONG GIAI ĐOẠN TIỀN KỲ

Nghiên cứu và lên concept

  • Thảo luận trong các cuộc nói chuyện sơ bộ với đạo diễn về tất cả các khía cạnh của kịch bản và hướng tiếp cận hình ảnh của đạo diễn
  • Phân tích toàn bộ kịch bản
  • Phân tích cấu trúc câu chuyện
  • Phân tích nhân vật, nghiên cứu các giai đoạn, sự kiện, các chủ đề khái quát và các yếu tố thiết kế thích hợp.
  • Thiết lập phong cách và cách tiếp cận bằng hình ảnh
  • Tiếp tục trao đổi với đạo diễn về các ý tưởng mới
  • Đi đến thống nhất với đạo diễn
  • Thảo luận và thống nhất với production designer
  • Thảo luận và nghiên cứu với các cố vấn kỹ thuật (về các giải pháp kỹ thuật cần được sử dụng trong quá trình làm phim).

Nghiên cứu và thiết kế các vấn đề liên quan đến địa điểm và bối cảnh

  • Xác định hoặc tìm hiểu các giới hạn về ngân sách
  • Tìm kiếm và chọn địa điểm quay
  • Xác định vị trí mặt trời theo thời gian tại các địa điểm quay
  • Kiểm tra tình hình thời tiết tại địa điểm quay
  • Kiểm tra lịch thuỷ triều nếu quay gần biển
  • Hội ý với team art để nắm sơ đồ set
  • Hội ý với team art để nắm được cách dàn dựng bối cảnh
  • Review đạo cụ, loại xe cộ, máy bay, thuyền, xe ngựa, mô hình và tiểu cảnh… sẽ được sử dụng trong phim

Nghiên cứu và thiết kế các giải pháp kỹ thuật

  • Làm việc với các phòng lab và các đơn vị hậu kỳ để calibrate thiết bị, tùy chỉnh và đánh giá hệ thống phơi sáng cho hình ảnh (bao gồm hình ảnh kỹ thuật số và ảnh phim), thiết lập quá trình tráng, in, timing, truyền phát và sao lưu dữ liệu
  • Gặp các đơn vị cung cấp thiết bị
  • Khám phá các thiết bị mới và tìm hiểu cách thức nó hoạt động
  • Chế thiết bị/kỹ thuật chuyên biệt (hoặc yêu cầu chế thiết bị/kỹ thuật chuyên biệt) cho quá trình quay nếu cần
  • Chuẩn hoá và xây dựng các chỉ dẫn về hiệu ứng dùng trong quá trình quay
  • Hội ý với đạo diễn và hỗ trợ làm storyboard
  • Thiết kế hoặc yêu cầu thiết kế và duyệt bất kỳ nguồn sáng hay đèn practical nào xuất hiện trong khung hình
  • Cùng gaffer và key grip lên sơ đồ đèn và sơ đồ lắp đặt cho các bối cảnh

Quản lý chất lượng

  • Chọn và duyệt thành viên tham gia các tổ đội do mình phụ trách, loại phim (nếu là làm phim/video kỹ thuật số thì là chọn codec và file format), lab, thiết bị, thành viên second unit và thành viên nhóm visual effect
  • Giám sát việc sản xuất và thử nghiệm bất kỳ thiết bị mới chế nào
  • Thăm bối cảnh trong quá trình xây dựng
  • Duyệt kế hoạch xây dựng vách di động, trần hay bất cứ thứ đồ di động nào trên set
  • Kiểm tra nhân sự và thiết bị ánh sáng
  • Kiểm tra bối cảnh với tất cả các bộ phận khác để thảo luận về các yêu cầu cầu đáp ứng và những thứ cần chuẩn bị
  • Hội ý với team art về màu sắc và texture của bối cảnh
  • Hội ý với bộ phận thiết kế phục trang về màu và texture của quần áo
  • Hội ý với bộ phận make-up và làm tóc về phong cách trang điểm và làm tóc phù hợp
  • Làm hoặc yêu cầu làm danh sách thiết bị, máy quay, đồ điện và đồ grip
  • Kiểm tra phòng chiếu dailies và đảm bảo nó đạt chuẩn

Thực thi

  • Bố trí stand-in (người sẽ có ngoại hình và skin tone tương đồng với diễn viên, làm nhiệm vụ đứng trong set để hỗ trợ setup ánh sáng và máy quay trước khi quay)
  • Huấn luyện nhân sự về cách sử dụng bất kỳ thiết bị mới nào
  • Kiểm tra phim trường và bối cảnh cùng đạo diễn và lên kế hoạch quay
  • Lên danh sách các thiết bị đặc biệt và số lượng ngày cần dùng
  • Làm việc với trợ lý đạo diễn để lên lịch quay (thứ tự các cảnh quay và số ngày cần để hoàn thành mỗi scene)
  • Ước lượng số phim cần dùng, kích thước và tiêu chuẩn chất lượng của phim và lên order (quay bằng máy kỹ thuật số thì làm việc với sản xuất và các nhân sự có liên quan để chuẩn bị phương án lưu trữ và sao lưu cũng như quản lý dữ liệu)
  • Làm hoặc yêu cầu làm và duyệt nhân sự cho set up và quay và số ngày công
  • Hỗ trợ các bộ phận khác chuẩn bị các thiết bị cần thiết, nhân lực và test
  • Liên hệ với các bộ phận và trưởng bộ phận ít nhất hai lần một ngày và trả lời các câu hỏi cũng như giải quyết các vấn đề phát sinh
  • Hoà giải mọi mâu thuẫn giữa các bộ phận
  • Kiểm tra các xe chở thiết bị và hàng hoá tới địa điểm quay hoặc vận chuyển quốc tế
  • Tham dự các buổi diễn tập của diễn viên
  • Tham mưu và hỗ trợ cho đạo diễn giải quyết mọi vấn đề
  • Hỗ trợ nhà sản xuất hoặc studio giải quyết các vấn đề liên quan đến sản xuất

Kiểm tra

  • Test phong cách hình ảnh/look
  • Test cho lab
  • Test ánh sáng đối với các diễn viên chính
  • Test máy và lens
  • Test phục trang và make-up
  • Test cho mọi quy trình VFX, các rig đặc biệt, các setup thiết bị hiếm gặp, đạo cụ hoặc phương pháp vận hành.

TRONG QUÁ TRÌNH QUAY

Lên kế hoạch

  • Báo cáo công việc với nghiệp đoàn (Việt Nam thì chưa có nghiệp đoàn để báo cáo)
  • Hội ý với 1st AD về call sheet và thứ tự quay của từng ngày

Blocking

  • Xem diễn tập của cảnh chuẩn bị quay
  • Lên shot list với đạo diễn
  • Chọn ống kính và bố cục và đưa cho đạo diễn duyệt
  • Đảm bảo rằng bố cục và chuyển động máy giúp hoàn thành nhiệm vụ kể chuyện của cảnh quay
  • Giải quyết các vấn đề vận hành với cam op, AC, nhân sự vận hành dolly và cẩu
  • Thống nhất về tín hiệu để team bắt đầu chuyển động máy quay
  • Set-up, căn chỉnh và quay thử với stand-in
  • Đảm bảo có đủ góc cho dựng phim (coverage)
  • Làm việc với trợ lý đạo diễn để setup các hành động nền

Ánh sáng

  • Thiết kế ánh sáng để thể hiện bối cảnh một cách có lợi nhất và liên quan nhất cho câu chuyện, phong cách hình ảnh và nội dung kịch tính.
  • Chiếu sáng cho từng diễn viên để củng cố và bộc lộ cá tính nhân vật
  • Đảm bảo mood and tone của ánh sáng giúp ích cho việc kể chuyện
  • Thiết kế ánh sáng sao cho có thể giảm thiểu tối đa thời gian cần để thay đổi giữa các setup
  • Điều phối stand-by painter (thường là nhân sự trực set của team thiết kế – người dịch) để kiểm soát các vùng highlight, shadow, làm sạch bụi trên set và đạo cụ
  • Thiết lập và khớp các tham số ánh sáng, cường độ ánh sáng, màu sắc và độ tương phản giữa các setup (phơi sáng)
  • Sắp xếp và thống nhất với tổ ánh sáng về cue đèn (lúc nào thì cần thay đổi ánh sáng và các tham số ánh sáng như dimmer, spot light, thay đổi màu sắc và bất cứ lập trình ánh sáng nào)

Chuẩn bị

  • Giải quyết mọi vấn đề về âm thanh
  • Giải quyết mọi vấn đề với các bộ phận khác
  • Hội ý với người điều phối diễn viên đóng thế về tất cả các khía cạnh của các cảnh cần đóng thế, đặc biệt là các vấn đề về an toàn
  • Đặt thêm bất cứ máy quay nào cần thiết cho các cảnh đóng thế để đảm bảo đủ góc cho dựng phim
  • Kiểm tra kỹ các biện pháp an toàn với tất cả những người có liên quan và thiết lập một quỹ dự phòng chính thức để chi ra cho bảo hiểm cũng như các chi phí rủi ro khác cho mỗi cảnh có sự tham gia của diễn viên đóng thế.
  • Cho đạo diễn xem lại cảnh quay và thực hiện các thay đổi cần thiết nếu đạo diễn yêu cầu
  • Đưa diễn viên vào quay thử lần cuối
  • Giải quyết mọi vấn đề phát sinh

Quay

  • Giám sát việc thực hiện cảnh quay
  • Duyệt hoặc chỉnh sửa take
  • Kiểm tra các tham số và reset cho take tiếp theo
  • Xử lý plate cho VFX
  • Quay tất cả các tư liệu cần thiết cho VFX
  • Chuyển sang setup tiếp theo

Hành chính

  • Quyết định setup được thực hiện đầu tiên vào buổi sáng và setup đầu tiên sau bữa trưa
  • Đảm bảo ảnh tĩnh của mỗi cảnh đều được chụp lại (DoP có thể chỉnh màu các ảnh này để làm tham chiếu cho bên chỉnh màu)
  • Đảm bảo có BTS và ảnh hiện trường để phục vụ cho công tác quảng bá phim sau này
  • Đảm bảo rằng Thư ký trường quay đã ghi chú về mọi cú máy và setup ánh sáng đặc biệt
  • Kiểm tra số lượng phim còn lại
  • Tận dụng tốt và hiệu quả các đoạn phim cuối của cuộn phim
  • Đảm bảo sổ camera log được cập nhật đầy đủ
  • Hoàn thành công việc trong ngày
  • Thảo luận về setup đầu tiên cho ngày quay tiếp theo
  • Đảm bảo nhân sự tổ máy, tổ điện và tổ grip có hoá đơn cho các thiết bị đã mua hoặc thuê và duyệt trước khi kế toán trả tiền cho nhà cung cấp
  • Giải quyết mọi vấn đề phát sinh trong suốt quá trình làm việc
  • Trả lời mọi câu hỏi về các vấn đề có thể phát sinh trong tương lai
  • Gặp giám đốc sản xuất và nhà sản xuất vào cuối ngày
  • Kiểm tra và hoàn trả các thiết bị không dùng tới

Quản lý chất lượng

  • Yêu cầu phòng lab (hoặc DIT) gửi báo cáo
  • Xem lại công việc của ngày hôm trước với đạo diễn, nhà sản xuất, dựng phim và các thành viên tổ máy
  • Thảo luận và duyệt footage đã quay ngày hôm trước
  • Hội ý với team make-up, phục trang, thiết kế sản xuất và AD về các footage đã quay
  • Xem, thảo luận, sửa và duyệt footage của second unit và VFX
  • Yêu cầu bản in nếu cần

Đào tạo

  • Hướng dẫn các kỹ thuật quay phim cho các diễn viên mới (bao gồm cách di chuyển đúng vị trí, kích thước khung hình, ống kính…)
  • Đào tạo cho các thành viên tổ máy để đảm bảo họ có thể thực hiện được các công việc có độ phức tạp cao hơn

Dự phòng

  • Nếu đạo diễn có vấn đề và không thể tiếp tục thì DoP có vai trò hỗ trợ đạo diễn hoàn thành ngày quay đó

TRONG GIAI ĐOẠN HẬU KỲ

Bổ sung hình ảnh

  • Thảo luận và nắm rõ ngày giao file cho hậu kỳ
  • Quay hoặc duyệt các cảnh bổ sung, insert (cảnh chen), các cảnh cần cho VFX và các cảnh từ second unit

Kiểm soát màu sắc

  • Chốt và duyệt màu cho trailer
  • Duyệt hiệu ứng, kỹ xảo (đảm bảo màu của các phần hiệu ứng/kỹ xảo khớp với màu video/phim)
  • Chốt màu phim/video
  • Làm việc với các bộ phận có liên quan nhằm đảm bảo màu sắc/look của phim/video đồng nhất và chính xác

(Phần này liên quan đến color timing đối với quy trình quay phim nhựa, tức là điều chỉnh thời gian quang hoá màu để cho ra màu phim theo ý muốn. Còn nếu quay bằng máy kỹ thuật số thì quy trình tương đương là phát triển LUT (Look Up Table) và một số bước trong quy trình DI (Digital Intermediate). Dưới đây là quy trình DI lấy từ American Cinematographer Manual)

Kiểm soát chất lượng

  • Duyệt bản chỉnh màu cuối cùng
  • Đưa cho đạo diễn duyệt
  • Duyệt IP (interpositive)
  • Duyệt IN (internegative)
  • Duyệt bản phát hành
  • Duyệt bản in từ âm bản gốc
  • Duyệt bản phóng hoặc bản thu nhỏ

Telecine/Color Correction

  • Giám sát và duyệt quá trình chuyển từ bản gốc sang các định dạng khác (phim sang kỹ thuật số hoặc ngược lại, High-Def, NTSC, PAL, Secam masters, các định dạng kỹ thuật số trung gian, bản master cho lưu trữ…)
  • Giám sát và duyệt tất cả mọi hoạt động chuyển đổi qua lại giữa các định dạng trong quá trình DI
  • Giám sát và duyệt tất cả các letter box, pan và scan hay reformat phim
  • Giám sát và duyệt bản màu cho tape, VHS, DVD, các định dạng trình chiếu kỹ thuật số khác…
  • Đưa bản điện tử cho đạo diễn duyệt

Quảng bá phim/video

  • Thực hiện bất cứ hoạt động quảng bá nào (báo giấy, tạp chí, internet, radio, TV, DVD…)

Phục hồi/Lưu trữ

  • Sẵn sàng cho việc phát hành lại trong tương lai, in lại để lưu trữ hoặc chuyển đổi qua lại giữa phim và điện tử

Bình luận về bài viết này

Quote of the week

What should young people do with their lives today? Many things, obviously. But the most daring thing is to create stable communities in which the terrible disease of loneliness can be cured.

~ Kurt Vonnegut

Nếu thấy các bài viết hay và hữu ích, hãy mua cho Thuỳ một ly Marou