Nguồn: Sculpting in Time (Khắc họa thời gian)

Tác giả: Andrei Tarkovsky

Thuỳ sưu tầm và biên dịch

Tất nhiên là con người chẳng mấy khi học hỏi từ kinh nghiệm; các đạo diễn ngày nay cứ liên tục sử dụng các phong cách làm phim vốn dĩ đã thuộc về quá khứ. Ngay cả bộ phim The Ascent của Larissa Shepitko, đối với tôi, cũng bị làm hỏng bởi sự quyết tâm thể hiện cảm xúc một cách “diễn cảm” và có ý nghĩa sâu sắc: kết quả là câu chuyện ‘ngụ ngôn’ của cô chỉ mang một tầng ý nghĩa duy nhất.

Như thường lệ, nỗ lực nhằm khiến khán giả “cảm động” đã dẫn đến việc cường điệu hóa, lên gân cảm xúc của nhân vật. Cứ như thể cô ấy sợ người ta không hiểu được mình, nên đã bắt các nhân vật phải “bước đi trên những chiếc giày cao lênh khênh”. Ngay cả ánh sáng cũng được tính toán để thổi ‘ý nghĩa’ vào các vai diễn. Đáng tiếc, hiệu quả mang lại chỉ là sự gượng ép và giả tạo. Để buộc khán giả phải đồng cảm với nhân vật, các diễn viên đã được yêu cầu phải ‘chứng tỏ’ nỗi khổ đau của mình. Mọi thứ đều trở nên đau đớn hơn, quằn quại hơn so với đời thực – kể cả sự dày vò và nỗi đau; và trên hết là nó mang vẻ quan trọng một cách thái quá.

Và ấn tượng để lại là một sự thờ ơ lạnh nhạt, bởi chính tác giả cũng không hiểu rõ mục đích của mình. Bộ phim đã cũ kỹ ngay từ trước cả khi nó ra đời. Đừng bao giờ cố gắng làm cho khán giả hiểu và nhìn nhận theo ý của mình – đó là một việc không mang đến ích lợi gì và cũng không mang ý nghĩa gì cả. Hãy cho họ thấy cuộc đời, và họ sẽ tự tìm thấy trong chính mình phương cách để thẩm thấu và trân trọng nó. Thật buồn khi phải nói điều này về một đạo diễn tài năng như Larissa Shepitko.